ابن فرح اشبیلیاِبْن فَرَح اِشْبیلی، با نام کامل ابوالعباس شهاب‌الدین احمد بن فرح بن احمد لخمی اشبیلی (۶۲۵-۶۹۹ق/۱۲۲۸-۱۳۰۰م)، محدث و فقیه شافعی در قرن هفتم هجری قمری بود. ۱ - ولادت و جوانیاز رویدادهای زندگی ابن فرح اشبیلی اطلاع زیادی در دست نیست. او در اشبیلیه متولد شد و به هنگام اشغال اشبیلیه در ۶۴۶ق/۱۲۴۸م توسط فرنادو سوم (حک ۶۱۴-۶۵۰ق/۱۲۱۷-۱۲۵۲م) به اسارت مسیحیان درآمد [۱]
نیکل ای آر، شعر عربی در اسپانیایی، بالتیمور، ۱۹۴۶.
و پس از آزادی در حدود ۶۵۰ق ابتدا مناسک حج به جای آورد، آنگاه برای کسب علم به مصر و سپس به دمشق رفت.۲ - مشایخابن فرح اشبیلی در مصر از شرف‌الدین انصاری، اسماعیل بن عزّوز، نجیب بن صیقل و ابن علاق، و در دمشق از ابن عبدالدائم مقدسی و عمر بن ابی‌سعد کرمانی و ابن ابی‌الیسر حدیث شنید. وی همچنین در مصر از عزالدین عبدالسلام فقه آموخت. ۳ - شاگردنابن فرح پس از فراگیری تحصیلات در مسجد جامع دمشق مجلس حدیث تشکیل داد، و علاوه بر ذهبی که به تصریح خود در حلقه درس او حضور یافته، بِرزالی، مقاتلی، نابلسی، ابومحمد ابن ولید، دمیاطی و یونینی نیز از جمله کسانی بودند که از او دانش آموختند. ذهبی ضمن ذکر اهتمام ابن فرح به فراگیری و دقت در الفاظ و معانی حدیث، وثاقت و راستگویی وی را می‌ستاید. ۴ - قصیده لامیهابن فرح قصیده‌ای لامیه در ۲۰ بیت سروده که درباره برخی اصطلاحات علم حدیث است. سبکی ۱۸ بیت از این قصیده و مقری تمامی آن را آورده است. بر این قصیده شروح زیادی نوشته شده که از جمله شرح عزالدین ابن جماعه با عنوان زوال التَرَح فی شرح منظومه ابن فرح، توسط ریش در لیدن (۱۸۸۵م) و نیز با ترجمه آلمانی توسط فلایشر (۱۸۹۵م) در همان‌جا به چاپ رسیده است. بروکلمان نسخه های خطی متعددی از متن و نیز شرح های این قصیده توسط خلیل تتایی، ابن قطلوبغا و دیگران را معرفی می‌کند. ۵ - آثاراز آثار ابن فرح شرح اربعین نووی، به صورت خطی در کتابخانه‌های برلین و پاریس نگهداری می‌شود و نسخه مختصر خلافیات ابوبکر بیهقی، که اختصاری از رساله «ذکر ما اختلف فیه الشافعی و ابوحنیفه» اوست، در کتابخانه چستربیتی موجود است. ۶ - فهرست‌منابع(۱) ذهبی، محمد، تذکرة الحفاظ، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۷ق/۱۹۵۸م. (۲) سبکی، عبدالوهاب، طبقات الشافعیة الکبری، قاهره، ۱۳۲۴ق. (۳) صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۳۸۹ق/۱۹۶۹م. (۴) مقری، احمد بن محمد، نفح الطیب، به کوشش یوسف محمد بقاعی، بیروت ۱۴۰۶ق/ ۱۹۸۶م. (۵) نیکل ای آر، شعر عربی در اسپانیایی، بالتیمور، ۱۹۴۶. ۷ - پانویس
۸ - منبع• مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن فرح اشبیلی». رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 699 (قمری) | زادگان سال 625 (قمری) | علمای اهل‌سنت قرن 7 (قمری) | فقهای شافعی قرن 7 (قمری) | محدثان اهل‌سنت قرن 7 (قمری)
|